โรคเอดส์อาการเป็นอย่างไร ชวนดูสาเหตุ อาการ และวิธีรักษา

โรคเอดส์ หรือภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เป็นภาวะที่ร่างกายสูญเสียความสามารถในการต่อสู้กับเชื้อโรคและโรคต่าง ๆ อันเนื่องมาจากการติดเชื้อไวรัส HIV ซึ่งทำลายระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เมื่อระบบภูมิคุ้มกันถูกทำลายจนอ่อนแอลงมาก จะทำให้ร่างกายติดเชื้อฉวยโอกาสและเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งบางชนิดได้ง่าย

แม้ว่าโรคเอดส์จะเป็นโรคเรื้อรังที่ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาดในปัจจุบัน แต่การรับประทานยาต้านไวรัสอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง สามารถชะลอการดำเนินของโรคและยืดอายุผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี

สาเหตุของโรคเอดส์ 

โรคนี้เกิดจากการติดเชื้อไวรัส HIV ซึ่งเป็นไวรัสในตระกูลรีโทรไวรัส (Retrovirus) ไวรัสชนิดนี้มีคุณสมบัติพิเศษในการแปลงสารพันธุกรรมของตนเองให้เป็น DNA และแทรกแซงการทำงานในเซลล์ของร่างกาย ทำให้สามารถแบ่งตัวเพิ่มจำนวนได้อย่างต่อเนื่อง หลังจากติดเชื้อประมาณ 10 ปี เชื้อจะทำลายระบบภูมิคุ้มกันจนเข้าสู่ระยะโรคเอดส์เต็มขั้น

โรคเอดส์อาการเป็นอย่างไร

การติดเชื้อ HIV สามารถแบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้

ระยะติดเชื้อเริ่มต้น (Acute HIV Infection)

• เกิดขึ้นหลังจากติดเชื้อ HIV ประมาณ 2-4 สัปดาห์
• อาการที่พบ ได้แก่ ไข้สูง หนาวสั่น เจ็บคอ ต่อมน้ำเหลืองโต ผื่นคัน คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดศีรษะ
• อาการเหล่านี้อาจคล้ายกับอาการไข้หวัดใหญ่ และจะหายไปเองภายในไม่กี่สัปดาห์

ระยะติดเชื้อแบบไม่มีอาการ (Clinical Latency)

• เป็นช่วงที่เชื้อ HIV ยังคงแบ่งตัวแต่มีอัตราการแบ่งตัวต่ำ
• ผู้ติดเชื้ออาจไม่แสดงอาการใดๆ เป็นเวลานานหลายปี
• บางรายอาจมีอาการเล็กน้อย เช่น ไข้ หนาวสั่น น้ำหนักลด ต่อมน้ำเหลืองโต ท้องเสีย เป็นต้น
• ช่วงนี้อาจนานถึง 10 ปี ก่อนจะก้าวเข้าสู่ระยะถัดไป

ระยะเอดส์เต็มขั้น (AIDS)

• เกิดขึ้นเมื่อระบบภูมิคุ้มกันถูกทำลายจนเหลือเม็ดเลือดขาวชนิด CD4 น้อยกว่า 200 เซลล์ต่อลูกบาศก์มิลลิเมตร
• ผู้ป่วยจะถูกรุมเร้าด้วยโรคติดเชื้อฉวยโอกาสหลายชนิดพร้อมกัน เช่น วัณโรค ปอดบวม เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ฝ้าขาวในปาก เป็นต้น
• เมื่อถึงระยะที่แพทย์วินิจฉันว่าเป็นโรคเอดส์อาการอื่นๆ จะตามมา เช่น ไข้เรื้อรัง น้ำหนักลดมาก ท้องเสีย อ่อนเพลียมาก และมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งบางชนิดสูง
• โดยปกติหากไม่ได้รับการรักษา ผู้ป่วยในระยะนี้อาจมีอายุขัยเพียง 2-3 ปี

การแพร่กระจายของเชื้อ HIV และโรคเอดส์ 

เชื้อไวรัส HIV สามารถแพร่กระจายจากร่างกายคนหนึ่งไปสู่อีกคนหนึ่งได้ผ่านทางสารคัดหลั่งต่างๆ ของร่างกาย ได้แก่ เลือด น้ำอสุจิ น้ำคัดหลั่งจากอวัยวะเพศ น้ำเหลือง และน้ำนมแม่ โดยวิธีการแพร่กระจายที่สำคัญ มีดังนี้

1. การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน เป็นสาเหตุหลักของการแพร่เชื้อ HIV ทั่วโลก เนื่องจากมีการสัมผัสกับน้ำอสุจิ สารหล่อลื่นในช่องคลอด หรือเลือดที่อาจปนเปื้อนได้
2. การใช้เข็มฉีดยา กระบอกฉีดยา หรือของมีคมปนเปื้อนเลือดร่วมกัน พบได้บ่อยในกลุ่มผู้เสพติดยาเข็ม
3. การติดเชื้อจากมารดาสู่ทารก ทั้งขณะตั้งครรภ์ ระหว่างการคลอด และจากการให้นมบุตร
4. การรับเลือดหรือผลิตภัณฑ์จากเลือดที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส แต่ในปัจจุบันมีความเสี่ยงน้อยมากเนื่องจากมีกระบวนการตรวจคัดกรองเลือดที่มีประสิทธิภาพสูง

เชื้อ HIV และโรคเอดส์ติดต่อทางน้ำลายหรือออรัลเซ็กซ์ได้ไหม

คำตอบคือ ติดต่อทางน้ำลายไม่ได้ เพราะว่าน้ำลายของเรามีสมบัติเป็นเบสอ่อน ซึ่งไม่เหมาะกับการอาศัยอยู่ของเชื้อ HIV ทำให้ในน้ำลายมีปริมาณของเชื้อ HIV อยู่น้อยมาก จึงไม่ติดต่อทางการจูบหรือออรัลเซ็กซ์ในกรณีปกติ

แต่อย่างไรก็ตาม การทำออรัลเซ็กซ์อาจมีโอกาสติดเชื้อ HIV ได้ ในกรณีที่ฝ่ายรุกมีแผลในช่องปาก และฝ่ายรับมีเชื้อ HIV อยู่ในร่างกาย 

การรักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวีและป้องกันโรคเอดส์ 

เนื่องจากโรคเอดส์ยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ในปัจจุบันมียาต้านไวรัสหลายชนิดที่สามารถควบคุมระดับไวรัสในร่างกายและชะลอการดำเนินของโรคได้ ยากลุ่มต้านไวรัสนี้เรียกว่า Antiretroviral Therapy หรือ ART ซึ่งประกอบด้วยยาหลายตัวที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัสในกระบวนการต่างๆ ทำให้ไวรัสไม่สามารถเพิ่มจำนวนได้อย่างรวดเร็ว

ผู้ติดเชื้อควรเริ่มรับประทานยากลุ่ม ART ทันทีที่ได้รับการวินิจฉัย โดยจะได้รับการติดตามและปรับยาอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพสูงสุด ส่วนผู้ที่สงสัยว่าอาจสัมผัสเชื้อ ก็ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับยาต้านไวรัสชนิดพิเศษภายใน 72 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการติดเชื้อ นอกจากนี้ ผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงสูงอาจได้รับการพิจารณาให้รับประทานยากลุ่ม ART เป็นการป้องกันล่วงหน้าก่อนสัมผัสเชื้อด้วย

สงสัยเกี่ยวกับโรคเอดส์ ไม่ต้องเก็บไว้คนเดียว ปรึกษา Talk to PEACH ได้ทันที!

สามารถปรึกษาเรื่องทางเพศ รวมถึงโรคที่เกี่ยวกับเพศได้อย่างสบายใจในทุก ๆ แง่มุม ไม่ต้องเปิดเผยชื่อ ไม่ต้องเปิดเผยตัวตน สามารถรับคำปรึกษาได้ทันที หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่องเพศ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Talk to PEACH: https://oci.ltd/Cn9KQbg