ปวดน้องสาว จนเดินไม่ได้ ชวนทำความรู้จักอาการต่อมบาร์โธลินอักเสบ

อาการเจ็บ ปวด และรู้สึกระคายเคืองบริเวณน้องสาว คลำเจอก้อนบริเวณปากช่องคลอด รู้สึกปวดมากเวลานั่ง เดิน หรือ มีเพศสัมพันธ์ จนทำให้ไม่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างราบรื่นตามปกติ เป็นลักษณะของอาการต่อมบาร์โธลินอักเสบ หรือ ฝีต่อมบาร์โธลิน (Bartholin’s Cyst) นั่นเอง

ในบทความนี้ Talk to PEACH พาไปรู้จักโรคดังกล่าวคืออะไร มีอาการเป็นอย่างไร พร้อมบอกสาเหตุ และวิธีรักษา

ต่อมบาร์โธลินคืออะไร

ต่อมบาร์โธลิน คือ ต่อมขนาดเล็กประมาณ 0.5 ซม. ตั้งอยู่บริเวณแคมด้านในของช่องคลอดผู้หญิง มีลักษณะคล้ายต่อมน้ำเหลืองเล็ก ๆ โดยปกติจะไม่สามารถคลำพบได้ ต่อมนี้มีหน้าที่สำคัญในการหลั่งสารคัดหลั่งและน้ำหล่อลื่น เพื่อคงความชุ่มชื้นและลดการเสียดสีระหว่างการมีเพศสัมพันธ์

ต่อมบาร์โธลินอักเสบ เกิดจากอะไร

ต่อมบาร์โธลินอักเสบมีสาเหตุหลักเกิดจากการอุดตันของรูเปิดของต่อมบาร์โธลิน ทำให้สารคัดหลั่งถูกขังอยู่ภายในต่อม ส่งผลให้เกิดการบวมและอักเสบจากการติดเชื้อ

โดยเชื้อโรคที่พบบ่อย ได้แก่ แบคทีเรียก่อโรคบริเวณผิวหนัง เชื้อหนองใน และเชื้อก่อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โรคนี้มักพบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ อายุ 20-30 ปี

อาการของต่อมบาร์โธลินอักเสบ

• ปวดแสบบริเวณแคมด้านใน มีก้อนบวมแดงขึ้นชัดเจน มักเป็นข้างเดียว
• อาการปวดจะรุนแรงขึ้นเมื่อเดิน นั่งยอง หรือ มีเพศสัมพันธ์
• อาจมีหนองหรือน้ำเหลืองไหลออกมาจากต่อมที่อักเสบ
• ในรายที่อาการรุนแรง อาจมีไข้ร่วมด้วย
• มักมีประวัติเคยเป็นถุงน้ำที่ต่อมบาร์โธลินมาก่อน

ต่อมบาร์โธลินอักเสบ วิธีรักษา

วิธีรักษาต่อมบาร์โธลินอักเสบที่ได้ผลดีและนิยมที่สุด คือ การผ่าตัดเปิดและระบายหนองออกจากต่อม (Marsupialization) จากนั้นจะเย็บติดผนังต่อมเข้ากับผิวหนังช่องคลอด เพื่อให้รูเปิดของต่อมไม่อุดตันและสามารถระบายสารคัดหลั่งออกมาได้อย่างสะดวก ร่วมกับการให้ยาปฏิชีวนะฆ่าเชื้อโรค ยาแก้ปวดและแก้อักเสบ 

.

หลังผ่าตัดแนะนำให้แช่น้ำอุ่นบริเวณอวัยวะเพศ เพื่อช่วยให้แผลหายเร็วและลดการอักเสบ การผ่าตัดแบบอื่น ๆ เช่น การดูดหนองออก หรือ การผ่าระบายหนองแบบธรรมดา อาจทำให้เกิดการเป็นซ้ำได้ง่าย จึงไม่ค่อยแนะนำ

.

หากอาการไม่ดีขึ้นหลังรักษา ควรรีบพบสูตินรีแพทย์โดยเร็วที่สุด เพื่อหาสาเหตุและวิธีการรักษาที่เหมาะสม ป้องกันไม่ให้โรครุนแรงขึ้น

หลังผ่าต่อมบาร์โธลินอักเสบ มีเพศสัมพันธ์ได้ไหม มีได้ตอนไหน

• ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ประมาณหนึ่งสัปดาห์หลังผ่าตัด หรือ ตามแพทย์สั่ง
• รักษาความสะอาดบริเวณอวัยวะเพศอย่างเคร่งครัด
• ไม่สวมใส่กางเกงหรือกางเกงในที่รัดแน่น

การป้องกันต่อมบาร์โธลินอักเสบ

• รักษาความสะอาดอวัยวะเพศอย่างสม่ำเสมอ ทั้งก่อนและหลังมีเพศสัมพันธ์
• เปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ ทุก 3 – 4 ชั่วโมง ในช่วงมีประจำเดือน ไม่ควรปล่อยให้อวัยวะเพศอับชื้นนาน
• งดบีบหนองออกจากถุงน้ำที่ต่อมด้วยตนเอง เพราะอาจทำให้ติดเชื้อแบคทีเรียได้
• พบแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการผิดปกติใด ๆ ที่อวัยวะเพศ เช่น บวม แดง ปวด มีหนอง หรือเป็นก้อน ไม่ควรปล่อยหรือรอให้ก้อนดังกล่าวแตกเอง หรือ กรีดหนองออกด้วยตนเองโดยเด็ดขาด

การดูแลรักษาความสะอาดและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดต่อมบาร์โธลินอักเสบ และป้องกันไม่ให้โรคลุกลาม นำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมา

ต่อมบาร์โธลินอักเสบ ปรึกษา Talk to PEACH ได้เลย

สามารถปรึกษาเรื่องทางเพศ รวมถึงโรคที่เกี่ยวกับเพศได้อย่างสบายใจในทุก ๆ แง่มุม ไม่ต้องเปิดเผยชื่อ ไม่ต้องเปิดเผยตัวตน สามารถรับคำปรึกษาได้ทันที หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่องเพศ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Talk to PEACH: https://oci.ltd/5lDwcov

อ้างอิง:

• Bartholin’s cyst